Park Krajobrazowy Pasma Brzanki

Park krajobrazowy, który powstał w listopadzie 1995 roku i leży we wschodniej części województwa małopolskiego oraz zachodniej części województwa podkarpackiego, w obszarze Pogórza Karpackiego. Obejmuje wschodnią część Pogórza Ciężkowickiego, między dolinami Białej i Wisłoki.  Powierzchnia parku wynosi 15278,23 ha, obejmuje teren gmin Gromnik, Ryglice, Rzepiennik Strzyżewski, Tuchów i Szerzyny – województwo małopolskie oraz Brzyska, Skołyszyn, Jodłowa – województwo podkarpackie).

Park Krajobrazowy Pasma Brzanki powołany został rozporządzeniem Wojewody Tarnowskiego w listopadzie 1995 r. Obejmuje on wschodnią część Pogórza Ciężkowickiego między dolinami białej i Wisłoki. W części województwa małopolskiego leży on na terenie sześciu gmin: Gromnik, Ryglice, Rzepiennik Strzyżewski, Szerzyny, Tuchów, natomiast w części województwa podkarpackiego leży na obszarze dwóch gmin, Jodłowej i Szerzyn. Całkowita powierzchnia Parku wynosi 15 278 ha.

Park położony jest na terenie zewnętrznych Karpat Fliszowych, w obrębie płaszczowiny śląskiej. Rzeźba terenu jest bardzo urozmaicona. Charakterystyczne są tutaj znaczne spadki terenu oraz głęboko wcięte doliny potoków. W obrębie najwyższych partii Parku przeważają utwory kredowe (zlepieńce, piaskowce, łupki, margle). Na szczególną uwagę zasługuje fałd Brzanka - Liwocz wybitnie zindywidualizowany, odgraniczający się ostro od otoczenia (Liwocz 562 m n.p.m.).

Park Krajobrazowy Pasma Brzanki wyróżnia się znacznym zróżnicowaniem zbiorowisk roślinnych i bogactwem flory. Aktualnie przeważają tu nieleśne zbiorowiska roślinne. Lasy porastają około 34% powierzchni Parku. Łąki i pastwiska około 10%, zaś zbiorowiska segetalne związane z gruntami ornymi około 48%. Na terenie Parku zaprojektowano utworzenie 4 rezerwatów o łącznej powierzchni 310,5 ha. Dwa z nich znajdują się na terenie województwa małopolskiego, a dwa na terenie województwa podkarpackiego. Rezerwaty te to:

"Góra Liwecka"
"Ostry Kamień"
"Nagórze"
"Liwocz"

Flora naczyniowa Parku.Na wysoką ocenę florystyczną omawianego terenu wpływa stosunkowo liczny udział gatunków górskich (61 roślin naczyniowych). Do najbardziej interesujących należą: turzyca zwisła, paprotnik kolczysty, widłak wroniec, narecznica górska i śnieżyczka przebiśnieg. Bardzo interesującymi elementami flory są też gatunki kserotermiczne np: goryczka krzyżowa oraz chwasty: ostróżeczka, groszek bulwiasty. O wysokiej wartości Parku świadczy fakt występowania na jego obszarze wielu gatunków chronionych. Stwierdzono tutaj 23 gatunki roślin objętych ochroną całkowitą oraz 8 gatunków chronionych częściowo. Do najcenniejszych należą kłokoczka południowa, orlik pospolity, śnieżyczka przebiśnieg.

Fauna Pasma Brzanki obfituje przede wszystkim w zwierzynę łowną jak sarny, jelenie, dziki, lisy oraz gatunki objęte ochrona prawną m.in.: jeż, gronostaj, łasica, wydra. Spotkać możemy także około 140 gatunków ptaków m.in.: bocian czarny, krogulec, myszołów i jastrząb. Z płazów dość często można trafić w obrębie Pasma Brzanki na salamandrę plamistą, kumaki, ropuchy: szarą i zieloną, żaby, rzekotkę drzewną oraz traszki. Gady reprezentowane są przez zaskrońca, żmiję zygzakowatą, jaszczurkę zwijkę i padalca.

 fot. Dariusz Tyrpin