Historia
Ryglice powstały prawdopodobnie w XII w. Pierwotnie była to osada leśna której mieszkańcy zajmowali się pędzeniem smoły. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1301 r. Wtedy właśnie Władysław Łokietek ustanowił właścicielami Ryglic Mikołaja Burzę i Wawrzyńca Kielanowskiego - szlachciców herbu Pobóg. Wizytacja parafii i kościoła z 1748 roku informuje, że na menzie kamienniej ołtarza wielkiego jest wykuty napis: „Vladislaus princeps Poloniae sub Anno Domini 1301 wieś Burzyn
i Rygielskie Porzecze nadał wiecznemi czasy szlachtnym dwiema osobom: Panu Mikołajowi Burzy
i Panu Wawrzyńcowu Kielanowskiemu, którzy Kościół Rygielski ufundowali, do którego pierwszego plebana introdukowali ks. Stanisława Pierzchałę”. Prawdopodobnie wtedy również powstaje parafia w Ryglicach chociaż pierwsza pewna wzmianka pochodzi dopiero z 1351 r. W tym czasie ludność parafii szacuje się na 225 osób.
Swą nazwę – Ryglice – osada zawdzięcza prawu do pobierania opłat za przejazd miejscową drogą. Aby uprościć pobieranie myta, oraz uniknąć prób nielegalnego przejazdu, drogę tą ryglowano na noc. Stąd też nazwa Ryglice.
Od drugiej połowy XIV wieku Ryglice wchodzą w etap dość dużego rozwoju gospodarczego. Dogodne położenie Ryglic tuż przy szlaku wiodącym przez Podkarpacie na Ruś Halicką docenił Kazimierz Wielki. W okresie jego panowania następuje znaczny rozwój, prawdopodobnie wtedy Ryglicom nadano prawa miejskie magdeburskie. Najprawdopodobniej również wtedy do Ryglic przybywają pierwsi Żydzi, którzy przyczyniają się do rozwoju rzemiosła i handlu. Centrum się rozrasta na wzór większych miast, zostaje wytyczony rynek w kształcie czworoboku. Ryglice otrzymały również przywilej organizowania jarmarków.
Można powiedzieć, że do XVI w. następuje ciągły rozwójmiasteczka, rozwija się handel i rzemiosło, pojawiają się młyny, karczmy, zakłady rzemieślnicze. Pojawia się również szkoła i szpital. O ciągłym rozwoju świadczy także podział Ryglic na dwie, później trzy części. Obok dobrych warunków naturalnych dużą rolę w tym względzie odrywała istniejąca już w XV w. droga prowadząca z Tuchowa przez Kielanowice, Bistuszową, Uniszową, Ryglice i Kowalową do Jodłowej i doliny Wisłoki. Był to ważny trakt komunikacyjny między Pilznem a Bieczem.
Dopiero wiek XVII przynosi nagłe zahamowanie rozwoju miasteczka. Pojawiają się powodzie, wybucha zaraza cholery. Do Ryglic wkraczają Szwedzi, prawdopodobnie zostali oni pobici nad potokiem Szwedką w 1656 roku, stąd wzięła się jego nazwa. Mają miejsce również najazdy Kozaków
i Tatarów - spłonął kościół. Następstwem ciągłych najazdów jest głód, który coraz częściej dawał się we znaki. W tym okresie zaczyna powstawać w Ryglicach dwór szlachecki.
W wieku XVIII następuje duży napływ ludności Żydowskiej z Niemiec. Na wioskach zaczynają się pojawiać oddziały rosyjskie i oddziały konfederatów barskich, jedni i drudzy pobierali kontrybucję. Ryglice liczą w tym czasie ok. 1800 mieszkańców.
W I połowie XIX w. zostaje przebudowany dworek w Ryglicach. Zaczyna powstawać również cmentarz żydowski. W centrum odnotowano rogatkę na której pobierano myto. Wybudowano koszary dragonów i stajnie. Około połowy XIX wieku właścicielką Ryglic jest Anna Ankwiczówna-Borzęcka.
W Ryglicach rozwija się tkactwo, którym zajmują się chrześcijanie oraz handel prowadzony przede wszystkim przez Żydów. Pod koniec wieku Ryglice liczą 395 domów, 2703 mieszkańców, w tym 2324 katolików, 372 Żydów, 7 ewangelików i 14 osób innych wyznań.
Na początku XX wieku nauczyciel Jan Wirtel objął kierownictwo szkoły w Ryglicach i sprawował je do roku 1934. Był wielkim społecznikiem, inicjatorem licznych przedsięwzięć służących dobru ogólnemu. Krakowskie Towarzystwo Oświaty Ludowej przekazało dzieciom szkolnym biblioteczkę składającą się z 200 książek. Wybudowano Ochronkę i klasztor ss. dominikanek ufundowaną przez hrabinę Stefanię Szczepańską. Powstaje „Kółko Czytelnicze” – biblioteka dla mieszkańców Ryglic i okolicy. Staraniem miejscowej ludności wybudowano linię telefoniczno-telegraficzną z Tuchowa do Ryglic. 26 lipca 1908 założono w Ryglicach Kasę Stefczyka, pierwszą spółdzielnię. Założyciele to Jan Wirtel i Romuald Reinhold.
28 sierpnia 1908 r. urodził się w Ryglicach Wacław Boratyński, znany malarz i rzeźbiarz. Zmarł 25 września 1939 roku w szpitalu wojskowym we Lwowie.
20 września 1912 r. w Ryglicach oddano do użytku nową piętrową szkołę murowaną.
W czasie pierwszej wojny światowej wojska rosyjskie wkroczyły do Ryglic w listopadzie 1914 r. W nocy w wigilię Bożego Narodzenia toczyła się tu wielka bitwa z wojskami armii austriackiej. Okopy Rosjan znajdowały się tuż za zachodnią ścianą rynku a Austriaków w Uniszowej. Wojska rosyjskie były w ofensywie. Armia austriacka musiała się wycofać do Tuchowa za rzekę Biała, gdzie front stanął aż do maja 1915 roku. 2 maja 1915 r. doszło na tym terenie do jednej z największych bitew I wojny światowej (na odcinku Staszkówka-góra Pustki-Łużna-Gorlice). W wyniku przełamania pozycji Rosjan przez wojska austro-węgierskie oraz armię niemiecką gen. Mackensena państwa centralne opanowały Galicję i Królestwo Kongresowe. Po tych walkach pozostało w okolicy 86 cmentarzy wojennych w tym również w Ryglicach.
W 1917 r. w Ryglicach powstała druga spółdzielnia – Składnica Kółek Rolniczych – założona staraniem proboszcza, księdza Jakuba Wyrwy. Liczyła 800 członków, prowadziła duży sklep. Dyrektorem kalkulacyjnym i towaroznawczym był Jan Wirtel, kierownik szkoły, który pracował bezinteresownie przez 3 lata. Z dochodów zakupiono największą stajnię po wojsku austriackim i tam mieściły się sklepy i magazyny Składnicy. W czasie dewaluacji pieniędzy zamknięto sklep, oddawano członkom udziały i pożyczki.
W dniu 10 października 1918 r. ziemia tarnowska i Ryglice odzyskały wolność po 146 latach niewoli.
W 1922 r. w Ryglicach Powstało Towarzystwo Szkoły Ludowej, które rozwinęło szeroką działalność szkolną i pozaszkolną. TSL założył Adam Asnyk w Krakowie w 1891 r., w Ryglicach natomiast Franciszek Dubiel. Wkrótce utworzono siedmioklasową szkołę powszechną, wówczas imienia Stanisława Staszica, założono także Kółko Rolnicze, reaktywowano Ochotniczą Straż Pożarną.
Przed wybuchem II wojny światowej Ryglice liczyły 2515 ha, posiadały 650 gospodarstw, 3017 mieszkańców w tym 412 Żydów.
W czasie drugiej wojny światowej wojska niemieckie wkroczyły do Ryglic od strony Tuchowa w czwartek 7 września 1939 r. Przejechały wówczas tędy trzy dywizje pancerne. Późną jesienią Niemcy przywieźli do Ryglic Polaków wygnanych z Wielkopolski, których czasowo ulokowano w szkole, w budynku parafialnym i w pomieszczeniach TSL. Następnie poszczególne rodziny zamieszkały u obywateli miasteczka. W 1940 r. niemieccy żandarmi z Tarnowa spalili bożnicę żydowską, była to piętrowa budowla, do której prowadziły wysokie, kamienne schody boczne.
W 1941 r. powstała kolejna Spółdzielnia „Rygliczanka”, której organizatorem był Eugeniusz Jękot i inni młodsi działacze.
W środę 22 lipca 1942 r. Niemcy wywieźli wszystkich Żydów z Ryglic do getta w Tuchowie. Żydzi mieszkali i żyli w Ryglicach 595 lat. Po wiekach ich obecności pozostał tylko kirkut, cmentarz żydowski.
W okolicy Gilowej Góry 17 sierpnia 1944 r. oddział partyzantów AK zorganizował zasadzkę na kolumnę ciężarówek niemieckich z samochodem pancernym na przedzie. W wyniku walki zniszczono 7 samochodów i zdobyto wiele broni. Było to po spaleniu zachodniej części rynku w Ryglicach. 13 stycznia 1945 r. Niemcy spalili wschodnią część rynku w Ryglicach z budynkiem zabytkowego ratusza i charakterystyczną wieżą zegarową z XIX wieku a 17 stycznia o godzinie 11 wysadzili wszystkie trzy mosty. O godzinie 11.30 opuściły Ryglice ostatnie oddziały niemieckie.
W czasie drugiej wojny światowej podczas działań wojennych i w innych okolicznościach (zamęczeni w obozach , zabici przez gestapo itp.) zginęło 75 obywateli Ryglic Polaków oraz bez mała wszyscy Żydzi. Od 1939 r. do 22 lipca 1942 r. Niemcy zastrzelili na ludzkich oczach 30 osób narodowości żydowskiej, resztę zniszczyli w obozach w Bełżcu, Płaszowie i Oświęcimiu.
Po zakończeniu wojny w Ryglicach nastąpiła nowa epoka, okres intensywnej odbudowy i rozbudowy, okres zmian na wszystkich odcinkach życia.
Ryglice od 1 stycznia 2001 r. decyzją Rady Ministrów znów stały się miastem.
Fotografie:
Fotografie:
 |
 |
 |
|
text test