Lubcza

Wieś na Pogórzu Karpackim, na obszarze Pogórza Ciężkowickiego, nad potokiem Wolanka i jej dopływami. Od zachodu graniczy z Wolą Lubecką i Kowalową, od północy ze Zwiernikiem (gmina Pilzno), od wschodu z Zagórzem, Dzwonową (gmina Jodłowa), a od południa z Jodłową (gmina Jodłowa)

Nazwa wsi:

  • 1422 - Lubcza Górna, Lubcza Dolna

  • 1461 - Lubcza Górna, Lubcza Dolna, pojawia się nazwa Lubcza Średnia

  • od 1504 r. - występują tylko nazwy Lubcza Dolna i Lubcza Górna

  • od XVIII w. - występuje tylko nazwa Lubcza.

 Jedną z najstarszych osad w regionie ryglickim jest Lubcza. Najprawdopodobniej osada ta powstała
w początkach panowania pierwszych Piastów.

Pierwsza historyczna wzmianka pochodzi z 1197 r. Jan Długosz w Dziejach Polski wspomina o "królewskiej wsi Lubcza". W 1325 r. notowany był drewniany kościół w Lubczy. Prawdopodobnie lokowano ją na prawie polskim i dopiero w 1369 r. przeniesiona została na prawo niemieckie przez Króla Kazimierza Wielkiego. Osią układu osadniczego był ciek wodny Wolanka. W dokumentach królewskich z 1401 i z 1422 roku wymieniona była Lubcza Górna i Dolna. W Lubczy znajdował się folwark królewski, który od 1525 r. przeżywał okres intensywnego rozwoju, kiedy starostwo bieckie (do którego należała Lubcza) objął Seweryn Boener. Skupywał role chłopskie po obniżonej cenie, na co skarżyli się w roku 1549 chłopi tej wsi w suplice do króla. Lubcza w XVI w. przeżywała okres rozkwitu gospodarczego. Pod koniec XVI w. nastąpiło pogorszenie położenia ludności wiejskiej. Kmiecie na folwarku królewskim w Lubczy mieli oddawać daninę zbożową, mieli obowiązek grodzenia płotów folwarcznych, mieli wozić drzewo spoza Lubczy w ramach dni pańszczyźnianych. Żony kmieci miały tkać konopie i len na potrzeby dworu królewskiego. Ponadto kmiecie w ramach dnia pańszczyźnianego byli zobowiązani ciąć sieczkę na potrzeby folwarku, czyścić dwór, sadzić drzewka i wykonywać inne zlecone roboty. Co prawda jeszcze w 1629 r. Lubcza słynie ze sławnych piekarzy, którzy wywozili swoje wyroby przede wszystkim do Tarnowa, ale są to oznaki minionej świetności.

We wsi Lubcza osadnictwo rozwinęło się dopiero w XIX/XX w. Główna droga wiejska prowadząca wzdłuż potoku Wolanka, to trakt historyczny. Krzyżująca się z nim droga przez przysiółek Budaki do Kowalowej powstała dopiero na przełomie XIX/XX w.

Do końca XIX w. Lubcza zmieniała właścicieli, aż w 1902 roku zadłużony majątek lubecki został rozparcelowany i sprzedany okolicznym chłopom.

W Polsce przedrozbiorowej wieś wchodziła w skład województwa sandomierskiego. Po rozbiorach znalazła się w granicach zaboru austriackiego - w Galicji, zaś po wskrzeszeniu Państwa Polskiego w 1918r. weszła w skład województwa krakowskiego. Od roku 1975 do 1998r. znajdowała się w województwie tarnowskim. Obecnie leży w województwie małopolskim. Zajmuje powierzchnię ok. 24 km2. Posiada kod pocztowy: 33-162 Lubcza.