Zabytki w Gminie Ryglice

Obiekty objęte wpisem do rejestru zabytków.
Do rejestru zabytków nieruchomych z terenu gminy Ryglice wpisano najcenniejsze zabytki. Są to głównie obiekty sakralne i założenia dworsko- parkowe:

Bistuszowa

1) Zespół dworsko-parkowy w Bistuszowej (nr rejestru A - 341 z dnia 09.12.1971 r.)

Zespół dworsko-parkowy usytuowany w południowej części wsi. Prowadzi doń droga dojazdowa od szosy Ryglice-Tuchów w kierunku wsi Burzyna.

Budynek klasycystyczny, wzniesiony w drugiej połowie XVII w. przekształcony pod koniec XVIII w. Murowany z kamienia i cegły, tynkowany. Zbudowany na planie prostokąta, parterowy, podpiwniczony. Od frontu z mały ganek nakryty daszkiem dwuspadowym. Rozplanowanie wnętrza dwutraktowe, w osiach skrajnych z trzema traktami. Dach budynku czterospadowy, łamany, kryty dachówką.

W pierwszej połowie XIX wieku założono park dworski typu krajobrazowego, który został przekształcony z wcześniejszego założenia ogrodowego, o powierzchni ok. 4 ha z aleją lipową prowadzącą do dworu, otoczony pierwotnie szpalerem kilkusetletnich dębów, z których zachowało się kilka egzemplarzy uznanych za pomniki przyrody.

_____________________________________________________________________________________________________________

2) Cmentarz wojenny nr 165 w Bistuszowej (nr rejestru A - 1257/M z dnia 02.06.2011 r.)

Cmentarz z okresu I Wojny Światowej o powierzchni 262 m kwadratowych zaprojektowany przez Heinricha Scholza. W 13 grobach zbiorowych i 14 pojedynczych pochowano 87 żołnierzy austro- węgierskich. Funkcjonuje od 1916 roku.

_____________________________________________________________________________________________________________

3) Kościół parafialny p.w. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny w Kowalowej (nr rejestru A - 126 z dnia 29.03.1967 r.)

Kościół zbudowany w drugiej połowie XVII wieku. Jego historia wiąże się z dziejami parafii w Ryglicach. Według źródeł w 1657 r. kościół był w złym stanie technicznym i został gruntownie przebudowany bądź też postawiony na nowo. Wtedy też wzmiankowano słynny obraz Najświętszej Marii Panny.

W 1946 roku kościół został przeniesiony do wsi Kowalowa. Kościół odbudowano w obecnym miejscu, lecz niektóre jego fragmenty postawiono z zupełnie nowych materiałów.

Budynek kościoła usytuowany jest w środkowej części wsi po południowej stronie drogi biegnącej z Ryglic do Jodłowej. Obiekt został posadowiony na niewielkim wzniesieniu górującym nad drogą.
Kościół drewniany, konstrukcji zrębowej. Jednonawowy, z wyższym trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Nawa prostokątna, z dwiema kaplicami po bokach oraz dwiema kruchtami: od południa i od zachodu. Dachy siodłowo dwuspadowe nad nawą i prezbiterium, trójspadowe nad kaplicami.

_____________________________________________________________________________________________________________

Ryglice

4) Cmentarz wojenny nr 167 w Ryglicach (nr rejestru A - 38/M z dnia 11.01.2006 r.)

Położony na wzgórzu poza miejscowością, oddalony ok. 500 m od drogi Ryglice - Galia Górna. Cmentarz z 1916 roku, zaprojektowany przez Heinricha Scholza. W 30 grobach masowych i 166 pojedynczych pochowanych zostało 187 żołnierzy austro-węgierskich oraz 125 rosyjskich. Cmentarz podzielony dwoma alejami w układzie krzyżowym, na cztery równe kwatery.

_____________________________________________________________________________________________________________

5) Zespół dworsko - parkowy w Ryglicach - Brzezinach (nr rejestru A - 160 z dnia 15.07.1978 r.)
Zespół dworsko- parkowy pochodzący z drugiej połowy XIX w. W jego skład wchodzą dwór, spichlerz (rozebrany w latach 1994 - 1995), stodoła, stajnia oraz szopa. Budynek dworu murowany pokryty dachem dwuspadowym. Zespół malowniczo położony na przedmieściach Ryglic.

_____________________________________________________________________________________________________________

6)  Spichlerz podworski w Ryglicach  (nr rejestru A - 161 z dnia 15.07.1978 r.)

Spichlerz wybudowany w 1756 roku, fundacji zapewne ówczesnych właścicieli Ryglic - Ankwiczów. Budynek należy do zespołu gospodarczego dawnego majątku ziemskiego w Ryglicach, usytuowany jest w pobliżu zespołu pałacowo- parkowego z 1656r.

Spichlerz drewniany, konstrukcji zrębowej. Parterowy. Wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, czterownętrzny. Nakryty dachem dwuspadowym. Kryty dachówką. Od północy i południa z przybudówkami z poł. XX wieku.

_____________________________________________________________________________________________________________

7)  Zespół pałacowo-parkowy w Ryglicach (nr rejestru A - 163 z dnia 15.07.1978 r.)

Zespół pałacowo-parkowy usytuowany jest w północnej części Ryglic po zachodniej stronie drogi prowadzącej do Tarnowa. Około 500 m na północ od płyty Rynku.

Teren zespołu posiada kształt zbliżony do prostokąta, w jego centralnym miejscu usytuowany jest pałac. Od wschodu oddzielony jest on od drogi owalnym zadrzewionym podjazdem. W wewnętrznej- trawiastej części podjazdu umieszczona jest figura Matki Boskiej.

Pałac barokowy, zbudowany w 1656 roku przebudowany gruntownie w początkach XIX wieku i w połowie XX wieku. Murowany z cegły z użyciem kamienia. Tynkowany, piętrowy, częściowo podpiwniczony. Zbudowany na planie prostokąta z dobudowanym prostopadłym skrzydłem. Korpus frontowy budynku, dwutraktowy z centralnie usytuowaną sienią w osi środkowej. Budowla nakryta dachami: nad korpusem czterospadowym, nad skrzydłem trójspadowym. Elewacja frontowa korpusu i południowa część skrzydła z charakterystycznymi balkonami wspartymi na kolumnach i zwieńczonymi trójczęściowymi półkolistymi szczytami- tympanonami.

Po stronie południowej zespołu znajdują się dwa stawy.

_____________________________________________________________________________________________________________

8)  Kościół parafialny p. w. Św. Katarzyny w Ryglicach (nr rejestru A - 1252/M z dnia 23.03.2011 r.)

Kościół wzniesiony staraniem ówczesnego proboszcza ks. Jakuba Wyrwy, który doprowadził do wyposażenia kościoła i jego poświęcenia w 1941 roku. Kościół znajduje się po wschodniej stronie ryglickiego rynku. Budynek z elementami neoromańskimi i neorenesansowymi. Murowany z cegły z użyciem kamienia. Trójnawowy z transeptem i prezbiterium równymi szerokości nawy. Dachy nad nawami łamane, nad prezbiterium i transeptem dwuspadowe, skrzyżowane.

Kościół odnawiany w 1954 i 1962 roku. Prace remontowe prowadzone również były po 1990 roku.

_____________________________________________________________________________________________________________

9)  Kościół parafialny p. w. Św. Jana Ewangelisty w Zalasowej (nr rejestru A-190 z dnia 25.04.1970 r.)

Kościół w Zalasowej po raz pierwszy wymieniony był źródłach z 1416 roku. W XVI i XVII wieku wzmiankowano o jego konsekracji oraz drewnianej konstrukcji. Od 1749 roku funkcjonował pod wezwaniem Św. Jana Apostoła i Ewangelistów.

Obecny budynek kościoła o cechach neoromańskich usytuowany jest w centralnej części wsi. Zbudowany w latach 1844- 1848, przebudowany w drugiej połowie XX wieku. Trzynawowy z węższym trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Nawa główna prostokątna, nawy boczne krótsze. Wnętrza nakryte sklepieniami żaglastymi (kapa czeska). Dachy prezbiterium i korpusu siodłowe, nad nawami bocznymi trójspadowe; kryte blachą.

_____________________________________________________________________________________________________________

10)  Dzwonnica wolnostojąca
przy kościele parafialnym p. w. Św. Jana Ewangelisty w Zalasowej
(nr rejestru A-190 z dnia 25.04.1970 r.)

Dzwonnica o formie potrójnej arkady pochodząca z 1870 - 1880 roku, usytuowana jest bezpośrednio przed frontem kościoła. Zbudowana z kamienia i cegły, otynkowana.

_____________________________________________________________________________________________________________

5.2.3.1 Obiekty znajdujące się w Gminnej Ewidencji Zabytków

Ewidencja obejmuje zabytki znajdujące się na terenie Gminy Ryglice. Zawiera obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa małopolskiego oraz obiekty znajdujące się na kartach adresowych GEZ (nie figurujące w rejestrze) a także, stanowiska archeologiczne z terenu gminy.

Ewidencja ta jest podstawą do sporządzenia Gminnego programu opieki nad zabytkami Gminy Ryglice na lata 2013-2016.

W ramach prac nad niniejszym programem przeprowadzono weryfikację oraz wykonano dokumentację fotograficzną obiektów znajdujących się w ewidencji. Stwierdzono znaczne ubytki w zasobie zabudowań.
W tabeli poniżej zestawione zostały obiekty znajdujące się w ewidencji zabytków Gminy Ryglic